Zülfü Livaneli, tarihî notlardan yola çıkarak okurlarıyla buluşan Kaplanın Sırtında romanında, İstanbul’dan gönderilen yüksek rütbeli subaylar ve memurlar teker teker suikasta uğradığı için yürek sıfatıyla anılan endişe kenti Selanik’e sürgün edilen Sultan Abdülhamid’in yaşadıklarını, hükümdarlık anlayışı ve ruhsal çözümlemeler ortasında köprü kurarak anlatıyor.
Diplomat Özdem Sanberk’in mükemmel roman olarak nitelediği Kaplanın Sırtında, her taraftan eleştirel bir okuma vadederken; sürgün edilmemiş de tatile çıkmış üzere saraydaki eşyalarını isteyen, paklık hastalığı nedeniyle günde bir şişe kolonya bitiren padişahı hiç bilinmeyen taraflarıyla ele alıyor.
Selanik’te devrik bir padişah
Kaplanın Sırtında, Sultan Abdülhamid’in Selanik’teki en özel anılarına, istibdat rejimi nedeniyle kendisine düşman olan İttihatçı Tabip Hüseyin Atıf Bey’in her ayrıntıya yer veren günlüğünden yola çıkarak ışık tutuyor.
Tahttan indirilişinin üzerinden bir asırdan uzun bir vakit geçmiş olan II. Abdülhamid’in hayatının en değişik evresi Livaneli’nin çağdaş anlatısıyla gün yüzüne çıkıyor. Devrik padişahın, ihtilalci fikirlerin filizlendiği Selanik kentindeki günleri hem bir vicdan muhasebesi hem de ağır bir ruhsal gelgit dalgası.
Hatıralardan hareket eden roman
Türk edebiyatının nesil bağı Zülfü Livaneli, II. Abdülhamid’in tahtını kaybettikten sonra yaşadıklarına odaklanırken, bireyi, toplumu, devleti ve iktidarı sorguluyor.
Selanik sürgünü boyunca Sultan’ın ve maiyetinin özel hekimi olan Tabip Yüzbaşı Atıf Hüseyin Bey’in hatıratından hareketle beden bulan bu tarihi romanda, iktidar kavramına çarpıcı bir bakış açısı sunuluyor.
Sayfa: 324
Kitabın sonunda söyleşi
Kitabın sonundaki QR kod ile okurlara sunulan, sorularıyla ve kitabın yazım sürecinde verdiği fikirlerle Kaplanın Sırtında’ya büyük katkıları bulunan Sırrı Süreyya Başkan ile Zülfü Livaneli söyleşisi, Türkiye’nin geçmişten bugüne Avrupalılaşma sürecinin de panoramasını çiziyor.
“Sen kimi tutuyorsun”
Söyleşide Livaneli, hala pek çok ideolojide devam eden Sultan Abdülhamid tartışmalarına değinerek, “Aslında şahıs tartışılmıyor burada, Türkiye’nin bir dönemeci tartışılıyor. Tarihteki şahsiyetler üzerine siyaset kurmak ve ‘120 yıl evvel şunlar olmuştu, sen kimi tutuyorsun?’ diye çarpışmak gerçekten doğru bir şey değil” tabirlerini kullanıyor.
“Allahın yeryüzündeki gölgesi”
Livaneli, kitabı yazmaktaki asıl emelinin, tarihi bir şahsiyeti ve o devrin şartlarını olduğu üzere ortaya koymak olduğunu vurguluyor. Bir romancı olarak, politik ve ideolojik tartışmaların dışında bir kitap kaleme almak istediğinin altını çizen Livaneli; üç kıtaya yayılmış bir imparatorluğun padişahı ve halifesi olan, “Allah’ın yeryüzündeki gölgesi” diye addedilen birinin hal edilip, Selanik’te boş, metruk bir köşke yerleştirilmesinin öyküsünün Kaplanın Sırtında’ya kaynak olduğunu söz ediyor.