Tahıl koridoru muahedesi 22 Temmuz’da, İstanbul’da, Türkiye, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve BM ortasında imzalandı. Bu kapsamda Ukrayna’nın tahıl ve başka besin eserlerini dünya pazarlarına ihracı için geliştirilen planı yürütecek ve gözlemleyecek Müşterek Uyum Merkezi (MKM), 27 Temmuz’da İstanbul’da açıldı. Birinci gemi ise Ukrayna’dan 1 Ağustos’ta hareket etti.
Bu kapsamda Ukrayna limanlarından sevk edilen tahıl ölçüsü bugüne kadar 1 milyon tonu aştı. 100’ün üzerinde gemi Ukrayna limanlarından çıktı ya da tahıl yüklenmek üzere limanlara gitti.
Anlaşmanın hususları tam olarak kamuoyuna açıklanmasa da yalnızca Ukrayna tahılının dünyaya ulaştırılmasına yönelik olmadığı Rusya’ya da çeşitli taahhütler verildiği yetkililerce açıklandı.
Rudenko: Mutabakatın iki kısmının da senkronize bir formda çalışmasını isterdik
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrey Rudenko da yaptığı açıklamada Rusya’ya verilen taahhütlere değindi. Tahıl mutabakatının Ukrayna tahılının sevkiyatıyla ilgili kısmının âlâ çalıştığını belirten Rudenko, lakin Rus tahılının ihracını öngören kısmın makûs ilerlediğini söyledi.
Rudenko, “Anlaşmanın iki kısmının da senkronize bir formda, paralel olarak çalışmasını isterdik. Lakin mutabakatın ikinci kısmı, Rusya ile BM ortasındaki memorandum daha berbat uygulanıyor. ABD ve AB’nin açıklamalarına karşın Rus tahılının ihracını engelleyen kısıtlamalar hala mevcut” dedi.
Rudenko, bu kısıtlamaların yabancı gemilerin Rus limanlarına ve Rus gemilerinin yabancı limanlara girişini, süreçlerin sonlandırılmasını ve sigorta bedellerinin artırılmasını kapsadığını kaydetti.
Rusya: Tahıl koridoru hedefine uygun çalışmıyor
Rusya’nın tahıl koridoru muahedesine dair bir açıklaması da 26 Ağustos’ta Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapıldı. Bakanlık, tahıl koridoru mutabakatının ‘amacına uygun çalışmadığını’ tabir etti. Mutabakat yapılırken, BM’nin ortaya koyduğu Afrika ve Asya kıtasında açlığın önlenmesi sıkıntısını hatırlatan Rusya, “Ukrayna limanlarından ayrılan tahıl yüklü gemilerin izlediği rotalar BM’nin ortaya koyduğu münasebetlerle örtüşmüyor” tabirleri kullanıldı.
Bakanlık, “Şu ana kadar Ukrayna’dan yola çıkan 16 tahıl yüklü gemi Türkiye’ye, 4 gemi İtalya’ya, 3 gemi Güney Kore’ye, 2 gemi Romanya’ya, 2 gemi Çin’e, 2 gemi Mısır’a, 2 gemi İsrail’e, 2 gemi Hollanda’ya, 1 gemi İrlanda’ya, 1 gemi İran’a, 1 gemi Yunanistan’a, 1 gemi Libya’ya ve 1 gemi de Almanya’ya yükünü boşalttı. Yalnızca 23 bin ton tahıl yüklü bir gemi Etiyopya’ya ulaştırılmak üzere yola çıkmış bulunuyor. Türkiye’ye ulaşan 16 gemideki tahılın bir kısmının yakın vakitte un mamullerine dönüştürülerek açlık çeken ülkelere ulaştırılacağını umut ediyoruz” diye de ekledi.
Bu açıklamada da muahede kapsamında Rusya’ya verilen kelamların tutulmadığı vurgulandı.
‘Ukraynalı çiftçiler topraklarını Batılı büyük şirketlere teslim etmek zorunda kaldı’
Sputnik’e değerlendirmelerde bulunan gazeteci ve dış siyaset uzmanı Hasan Erel de “Tahıl muahedesinin birinci başında Rusya-Ukrayna krizinin dünyayı ilgilendiren ekonomik ve toplumsal problemlerine bir tahlil olması için büyük umutlar vardı” diyerek şunları söyledi:
‘GDO’lu üretim yapan Batılı şirketlerin eserleri tahıl koridoruyla dünyaya ulaştırılıyor’
“Şu anda GDO’lu üretim yapan Batılı şirketlerin eserleri tahıl koridoruyla dünyaya ulaştırılıyor” diyen Erel, “Ukrayna’dan çıkan tahıllar aslında Ukrayna’ya ilişkin değil büyük Batılı şirketlere ilişkin tahıl eserleridir. Yani baktığımızda Ukrayna 2014’ten bugüne adeta bir ABD ve Batı sömürgesi haline gelmiş. Şu anda da tahıl muahedesinin geldiği noktada da bu şirketlerin tahıl eserlerinin aslında Afrika, Asya’daki fakir ülkelere gitmesi değil kendi pazarlarına eklemlenmesi hedeflenmiş. Rusya’ya ekonomik yaptırımların bu muahede karşılığında kaldırılmaması da yeniden bir uyanıklığı gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu.
Hasan Erel, “Rusya’nın mutabakattan çekilmesi mümkün olabilir. Şayet tahıl koridoru maksadına ulaşmayacaksa doğal ki Rusya’yı rahatsız edecek, ilerleyen günlerde bunun reaksiyonlarını ve tesirlerini göreceğiz” diye de ekledi.