Tiroid kanseri, tiroid bezini etkileyen hastalıklardan biridir. Birkaç tiroid kanseri çeşidi vardır, lakin birden fazla yavaş ilerler ve birden fazla durumda uygun teşhis ile tedavi edilebilir.
Tiroid kanseri olup olmadığınızı nasıl anlayabilirsiniz? Hayatta kalma oranı nedir? Belirtiler, tedaviler ve hayat beklenti nedir?
Tiroid bezi, tiroid hormonlarının üretiminden sorumludur. En büyük misyonlarından biri metabolizmayı düzenlemektir. Hücrelerinin büyük bir kısmının düzgün çalışmasını sağlar.
Tiroid kanseri nedir?
Tiroid kanseri, çoklukla tiroid bezinde bir yumru yahut kitle olarak ortaya çıkan bir tümördür. Bir küme hücrenin olağandışı büyümesinden kaynaklanır ve uygun huylu yahut makûs huylu olabilir. Hücreler, bağışıklık sistemi tarafından denetim edilemeyecek kadar süratli çoğaldığında ortaya çıkar.
Birkaç çeşit tiroid kanseri vardır, lakin en yaygın olan iki tıp vardır.
Papiller tiroid kanseri
En sık görülen tiptir ve temel olarak 30 ila 50 yaş ortasındaki yaş kümesini tesirler. Papiller tümörlerin birçok küçüktür ve tedaviye olumlu karşılık verir. Bunların yalnızca küçük bir kısmı agresiftir ve metastaz yapabilir.
Foliküler tiroid kanseri
50 yaş üstü bireylerde daha sık görülür. Foliküler tiroid kanseri hücrelerinin uzunluğundaki lenf bezlerine yayılması enderdir. Bununla birlikte, akciğer ve kemik metastazı riski vardır.
Bu iki tip tiroid kanseri, hadiselerin yaklaşık yüzde 95’ini oluşturur. Bunlar haricinde nadir ancak agresif olan anaplastik tiroid kanseri ve medüller tiroid kanseri vardır.
Tiroid kanseri ayrıyeten lenfatik kökenli olabilir yahut kas yahut kıkırdak dokularından kaynaklanabilir. Başka iç organlardan kaynaklanan metastatik tümörler de oluşabilir.
Tiroid kanseri ne kadar tehlikeli?
Tiroid kanserlerinin büyük bir yüzdesi agresif olmadığı için tehlikesinin derecesi tipine bağlıdır. Birinci yahut ikinci evrede kanser olması durumunda, kanser tedaviye yeterli cevap verir ve yalnızca bezi tesirler. Daha ileri evreler, kanserin bedenin öbür bölgelerine yayılmış olabileceği manasına gelebilir.
Tiroid kanseri belirtileri
Çoğu tiroid kanseri, başlangıcında açıkça görünen belirtilere neden olmaz. Belirtiler, tümörün kendisi büyüdükçe ortaya çıkmaya başlar. En yaygın belirti, yumrudur. Lakin, tirod bezindeki tüm yumru yahut nodüllerin kanser olmadığı unutulmamalıdır. Tiroid nodüllerinin yüzde 90’ından fazlası kanserli değildir.
Dikkat edilmesi gereken belirtiler şunlardır:
– Uzunluğuna dokunulduğunda parmakların altında hissedilebilen yumru,
– Uzunluğunda gerginlik hissi,
– Ses değişiklikleri ve ses kısıklığı,
– Yutma zahmeti,
– Nefes alma zahmeti,
– Uzunluğunda şişmiş lenf düğümleri,
– Boyun ve boğazda ağrı.
Tiroid kanserinin nedenleri
Tiroid kanseri gelişimine neyin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Kesin olan, tiroid hücrelerinde DNA’da bir değişikliğin meydana gelmesidir. Tiroid tümörlerinin gelişimini olumsuz etkileyebilecek hastalıklar da vardır. Bunlar Hashimoto tiroiditi, Cowden sendromu, Basedow sendromu, tiroid adenomu ve ailesel adenomatöz polipozdur. İş için kendilerini kimyasal çözücülere maruz bırakmak zorunda kalanlar da risk altındadır. Genetik mutasyonların da bir ölçü tesiri vardır. Erkeklerle karşılaştırıldığında, bayanlar üreme sistemindeki daha büyük hormonal değişiklikler nedeniyle tiroid kanseri geliştirmeye daha yatkındır. Risk faktörlerinden biri de, birtakım durumlarda hücrelerin malign transformasyonuna yatkın olabilen guatrdır.
Bilinen potansiyel risk faktörleri vardır.
– Cinsiyet (kadınlarda daha fazla görülür),
– Radyasyona maruz kalma,
– Tiroid guatr hikayesi,
– Ailede tiroid kanseri yahut tiroid hastalığı hikayesi,
– İyot eksikliği (foliküler tiroid kanseri ile ilgili),
– Fazla kilolu yahut obez olmak.
Tiroid kanseri tedavisi ve ömür beklentisi
Tiroid kanseri için mümkün tedaviler kanserin tipine ve hangi kademede olduğuna, yani ne kadar ilerlemiş olup olmadığına bağlıdır. Esas tedaviler cerrahi operasyonlardır. Yayılmanın küçük olduğu durumlar dışında ekseriyetle tüm bez cerrahi operasyonla alınır. Çoklukla hastalığa karışan lenf düğümleri de çıkarılır.
Tiroid kanseri, başka kanser cinslerine kıyasla yüzde 1-2 oranında görülür ve bayanları erkeklerden daha fazla tesirler. Bilhassa vaktinde müdahale edildiğinde mevt oranı çok düşüktür. Ameliyattan sonra hasta ekseriyetle olağan bir ömür sürdürebilir. Bu nedenle çoklukla tedavi edilebilir ve birçok durumda kişi düzgünleşir, lakin bazen tedaviden sonra kanser tekrarlayabilir.
Ameliyattan sonra hastanın tiroid hormonu bazlı bir tedavi izlemesi gerekirken, metastaz riski taşıyan papiller ve foliküler tiroid kanserlerinde kişi radyoaktif iyot tedavisi alır.
Çoğu tiroid kanseri tedavi edilebilir. En yaygın tipler olan papiller ve foliküler kanserler yüzde 98’in üzerinde bir düzgünleşme oranına sahiptir. Vaktinde teşhis güzelleşme için yararlıdır.
Medüller kanser daha berbat bir gidişata sahiptir ve lenf düğümlerine yayılabilir. Anaplastik tiroid kanseri çok agresif olduğundan ve çoklukla ileri bir durumdayken tespit edildiğinden çok berbat bir prognoza sahiptir.
Tiroid kanseri hangi organlara sıçrayabilir?
Tiroid kanseri belirlendikten sonra, rastgele bir metastaz (sıçrama) olup olmadığını denetim etmek gerekir. Tiroid kanseri hangi organlara metastaz yapar?
En yaygın olanı akciğer metastazıdır, lakin tek değildir. Bu nedenle hekim, bedenin içinin detaylı imajlarını elde etmek için bir MR önerecektir. Tiroid kanseri yayıldığında, bedende çoğunlukla uzunluğundaki lenf düğümleri, kemikler, beyin, karaciğer ve cildi tesirler.
Tiroide düzgün gelen 7 besin
Tiroid bezinin işleyişinde beslenme çok kıymetli bir rol oynar. Bilhassa iyot, çinko ve selenyum eksikliğinin tiroid bezinde bozulmalara yol açabileceği bilinmektedir.
İşte tiroid üzerinde yararlı tesirleri olduğu bilinen 7 besin:
Yağlı balıklar
Somon, alabalık, ton balığı ve sardalya üzere yağlı balıklarda bulunan omega 3 yağ asitleri, tiroid işlevlerini geliştirir. Omega 3 bilhassa hipotirodizmi önlemek için gereklidir. Tedavi edilmeyen hipotiroidizm, yüksek düzeylerde berbat kolesterol (LDL) nedeniyle kalp hastalığı riskini artırır. Omega 3’lerin iltihabı azalttığı ve kalp hastalığı riskini azalttığı bilinmektedir.
Balıklar tıpkı vakitte âlâ bir selenyum kaynağıdır, tiroidin düzgün çalışması için yararlı bir besindir.
Patates
Selenyum açısından güçlü olan patates, tiroid bezinin düzgün çalışmasına yardımcı olur. Ayrıyeten brokoli ve lahana üzere turpgil sebzelerin tüketimini sınırlamak gerekir, zira bunlar tiroidin olağan tiroid işlevi için gerekli bir element olan iyotu emme yeteneğini bloke edebilir.
Süt
D vitamini eksikliği ile hipotiroidizmin en yaygın nedeni olan Hashimoto hastalığı ortasında bir alaka vardır. D vitamini ve tıpkı vakitte kıymetli ölçüde kalsiyum, protein ve iyot içeren süt, tiroidin düzgün çalışmasına yardımcı olur.
Ceviz
Bir diğer şahane selenyum kaynağı da cevizdir. Her yere götürülebilen kullanışlı bir atıştırmalıktır. Ayrıyeten salataları yahut tatlıları zenginleştirebilirler. Düzgün bir selenyum kaynağı sağlamak için 2-3 ceviz kafidir.
Tam tahıllar
Kabızlık, hipotiroidizmi olanlarda sık görülen bir semptomdur. Tam tahıllar ve esmer pirinç üzere bütün besinler, bağırsak hareketliliğini kolaylaştırabilen ve düzenliliğini dengeleyebilen lif bakımından zengindir.
Fasulye
Fasulye proteinler, antioksidanlar, kompleks karbonhidratlar ve birçok vitamin ve mineral içeren şahane bir güç kaynağıdır. Ayrıyeten lif açısından da zengindirler, bu da hipotiroidizmin yaygın bir yan tesiri olan kabızlığa karşı gayret eder.
Deniz yosunu
Deniz yosunu, tiroid işlevi için gerekli bir besin hususu olan yüksek bir iyot içeriğine sahiptir. İyot, tiroid hormonu üretiminin öncüsüdür. Başka bir yararı ise lif, kalsiyum ve A, B, C, E ve K vitaminlerini içermesidir.