Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) temmuz ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,37 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 79,6’ya yükseldiğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayınlandı.
En besbelli katkı temel mal gruplarında
TCMB Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, temmuzda tüketici yıllık enflasyonu güç hariç tüm alt kümelerde yükselirken, kelam konusu yükselişe en bariz katkı 1,44 puanla temel mal kümesinden geldi.
Temmuz ayında tüketici yıllık enflasyonu güç kümesinde geriledi
Rapora nazaran, temmuz ayında tüketici yıllık enflasyonu güç kümesinde gerilerken, başka kümelerde yükseldi. Enflasyondaki artışa en besbelli katkı temel mal ve hizmet kümelerinden geldi. Bu devirde memleketler arası emtia fiyatlarının tesirleriyle rafine petrol ve ana metal fiyatlarında gerileme gözlense de bilhassa başka güç kalemlerinin tesiriyle üretici enflasyonundaki yükseliş sürdü.
Söz konusu gelişmelerle temmuzda evvelki aya nazaran yıllık tüketici enflasyonuna katkı temel malda 1,44 puan, hizmette 0,75 puan, alkol-tütün-altın kümesinde 0,45 puan ve besinde 0,32 puan artarken, güçte 1,98 azaldı.
Kirada aylık artışlar hızlandı
Hizmet fiyatları temmuzda yüzde 3,20 artarken, küme yıllık enflasyonu 2,76 puan yükselişle yüzde 51,45 oldu. Bu periyotta yıllık enflasyon lokanta-otelde hudutlu bir ölçü geriledi, başka alt kümelerde ise yükseldi. Ulaştırma hizmetlerinde fiyatların yüzde 5,01 artmasıyla alt kümenin yıllık enflasyonu yüzde 90,71’e ulaştı. Lokanta-otel alt kümesinde fiyat artışları yüzde 2,49 ile sürat keserken, yıllık enflasyon yüzde 79,14 oldu. Kira alt kümesinde ise temmuzda aylık artışlar yüzde 4,24 ile hızlandı. Başka hizmetlerde genele yayılan fiyat artışları gözlenirken, haberleşme alt kümesinde internet fiyatları öne çıktı.
Temel mal fiyatları temmuzda yüzde 3,67 artarken, küme yıllık enflasyonu 6,07 puan artışla yüzde 70,93’e yükseldi. Bu devirde yıllık enflasyon tüm alt kümelerde artış kaydetti. Altın hariç sağlam mal fiyatları temmuzda ayında yüzde 3,85 artarken, bu gelişmede yüzde 5,44’le beyaz eşya ve yüzde 4,34’le araba fiyatları ana belirleyici oldu. Böylece bu alt kümede yıllık enflasyon yüzde 84,93’e ulaştı.
İlaç, meskenle ilgili paklık materyalleri ve şahsî bakım eserleri öne çıktı
Diğer temel mallarda fiyat artışları ise küme geneline yayılmakla birlikte ilaç, meskenle ilgili paklık gereçleri ve şahsî bakım eserleri öne çıktı. Böylelikle küme aylık enflasyonu yüzde 4,47 olarak gerçekleşti.
Öte yandan, giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar mevsim normalinin bilakis yüzde 1,74 artarken, yıllık enflasyon 5,10 puan yükselişle yüzde 31,45’e ulaştı.
Enerji kümesinde akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün tesiri hissedildi
Enerji fiyatları temmuzda yüzde 3,13’e gerilerken, küme yıllık enflasyonu 22,06 puanlık düşüşle yüzde 129,27’ye indi. Bu gelişmede milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün tesiri hissedildi.
Akaryakıt fiyatları temmuzda yüzde 8,18 azalırken, alt küme yıllık enflasyonu 37,11 puan düşüşle yüzde 214,87 düzeyine geriledi. Tüp gaz fiyatları da milletlerarası gelişmelerden olumlu etkilendi ve yüzde 3,98 düşüş kaydetti. Öteki yandan, şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etti.
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları temmuzda yüzde 3,15 artarken, küme yıllık enflasyonu 0,72 puan yükselişle yüzde 94,65’e çıktı. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 0,65 puan düşüşle yüzde 91’e geriledi, işlenmiş besinde ise 1,98 puan artışla yüzde 98,02’e yükseldi. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar son 2 aydır gerileme kaydeden taze meyve-sebze fiyatlarında bu periyotta yükselişe işaret etti. Başka işlenmemiş besin kaleminde yumurta, pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artış dikkati çekti. İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 3,61’lik artışta ise ekmek-tahıllar ile kahve-çay-kakao ve alkolsüz içecek alt kümeleri öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün eserleri fiyatları, sigara fiyatlarındaki vergi ayarlamasının hudutlu tesirinin yanı sıra üretici firmalar kaynaklı yapılan artış sonucu temmuzda yüzde 6,85 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 82,66’ya çıktı. Bu periyotta alkol-tütün kümesinin aylık tüketici enflasyonuna katkısı 0,30 puan oldu.
Üretici fiyatlarında genele yayılan fiyat artışları devam etti
Yurt içi üretici fiyatları temmuzda yüzde 5,17 artarken, yıllık enflasyon 6,30 puan yükselişle yüzde 144,61 oldu.
Alt kümeler geneline yayılan fiyat artışları temmuz ayında da devam ederken, elektrik, doğalgaz, temel eczacılık eserleri ve tütün eserlerindeki fiyat artışları dikkati çekti.
AA’nnı haberine nazaran, öte yandan, milletlerarası petrol ve endüstriyel metal fiyatlarındaki gerilemenin üretici fiyatları üzerindeki tesirleri sonlu da olsa gözlenmeye başladı. Bu periyotta rafine petrol eserleri ve ana metal fiyatları düşüş gösterdi.