Nefes alma ve nefes vermede zorluk ile ortaya çıkan dispne birçok faktörden kaynaklanabilir. Sebep olduğu rahatsızlık şahıstan bireye değişebilir ve yoğunluğu değişkendir.
Farklı nefes darlığı çeşitleri vardır. Akut dispne, en sık akut kalp yetmezliği, pulmoner emboli, astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) üzere durumlarda oraya çıkar.
Kardiyak dispne, kalp yetmezliğinin sonucudur. Kalp artık kan akışını pompalama misyonunu yerine getiremez. Bedenin her yerinde ödem oluşur ve akciğerler su toplar. Hasta daha sonra göğüste boğulma ve baskı hisseder. Pulmoner emboli nefes darlığı, apansız ortaya çıkan lakin yoğunluğu değişken olan bir dispnedir. Ekseriyetle göğüste ağrı ile bağlıdır.
İnspiratuar dispne, havayı teneffüs etme zahmeti ile kendini gösterir, ekseriyetle trakea yahut gırtlaktaki bir mahzurdan yahut larenjit durumunda olduğu üzere gırtlak çapındaki azalmadan kaynaklanır. Ekspiratuar dispne ise bir astım krizinde yahut KOAH krizinde ortaya çıkar ve hırıltı teneffüs görülür.
Kussmaul teneffüsü genel olarak diyabetin bir komplikasyonunda, kanda asidik hususların birikmesine karşılık gelen metabolik ketoasidozda ortaya çıkar.
Kronik nefes darlığına dikkat edin
Kronik dispne vakitle devam eden ilerleyici bir nefes darlığı başlangıcıdır. Akut dispnede olduğu üzere ana nedenler kardiyak ve pulmoner kökenlidir.
Eforda dispne, sadece fizikî efor sırasında ortaya çıkan bir nefes alma zorluğudur. Ekseriyetle astım yahut kalp yetmezliği üzere akciğer hastalığının bir göstergesidir. Kalp daha sonra antrenman sırasında bedenin artan taleplerine ahenk sağlayamaz. Hastalık ne kadar ilerlerse nefes alma zahmeti o kadar artar, ta ki hasta istirahatte bile nefes darlığı hissedene kadar. Bu dispne tipi uzun vadede kronik nefes darlığına yol açar.
Nefes darlığı ile alakalı hastalıklar
Nefes darlığı ile bağlantılı sıhhat sıkıntıları çoklukla hastalar tarafından boğulma hissi, süratli yahut derin nefes alamama olarak tanımlanır. Ayrıyeten, nefes vermeyi bitirmeden evvel nefes almak zorunda hissedilebilir. Nefes darlığının nedenine bağlı olarak öksürük, hırıltı ve göğüs ağrısı da ortaya çıkabilir.
Nefes darlığı ekseriyetle kalp yahut akciğer hastalıklarıyla bağlıdır.Ancak, farklı birkaç sıhhat sorunu da nefes darlığına neden olabilir:
Solunum bozuklukları
Astım, KOAH, yabancı cisim tarafından tıkanma, pulmoner amfizem, teneffüs yolu enfeksiyonu (larenjit, bronşit, pnömopati vb.), bronş kanseri, pulmoner emboli ve sigara içmek nefes darlığına neden olur.
Kalp sorunları
Kalp yetmezliğinin tüm nedenleri, kalp kapakçık anormallikleri ve anjina pektoris nefes darlığına neden olur.
Nörolojik bozukluklar
Solunum kaslarını bozabilecek tüm nöromüsküler hastalıklar nefes darlığını tetikler.
Demir eskikliği
Nefes darlığı, demir eksikliği anemisinden kaynaklanabilir.
Obezite
Fazla kilolar nedeniyle akciğerler beden isteklerini karşılayamayabilir. Bu durum nefes darlığına yol açar.
Nefes darlığı durumunda tahliller nelerdir?
Nefes almakta zahmet çekiyorsanız, nefes darlığının nedenini belirlemek ve tedavi etmek için kesinlikle bir uzmana başvurun. Nefes almayı uygunlaştırmak ve çok hareketsiz bir hayat üslubuyla çaba etmek için sistemli fizikî aktivite yapmak değerlidir.
Çoğu vakit kronik nefes darlığı, teneffüs yahut kalp hastalıklarından kaynaklanır. Teneffüs yolu enfeksiyonu durumunda uygun tedavi (antibiyotikler) reçete edilecektir.
Nefes darlığı astım kriziyle ilgiliyse çeşitli ilaçlar durumu hafifletebilir. Hastanede daha güçlü ilaçlar da verilebilir. Kalp hastalıkları durumunda, hastanede uygun tedavi semptomları mümkün olduğunca sonlandıracaktır.
Genel olarak nefes darlığı çekiyorsanız, şunları yapabilirsiniz:
– En kısa müddette sigarayı bırakın.
– Kirli havaya maruz kalmaktan kaçının.
– Yüksek rakımlarda kalmaktan kaçının.
– Fazla kilolarınızı verin.