Testosteron erkekler için temel bir hormonudur. Saç büyümesinde, kas kütlesinde, çocukluk periyodunda üreme organlarının gelişimi, sperm üretimi, cinsel fonksiyonlar, sakal oluşumu ve kemik gücünde değerli bir rol oynar.
Erkeklerde testislerde, bilhassa Leydig hücrelerinde ve her iki adrenal bez tarafından üretilir. Bayanlarda testostoron hormonu daha küçük ölçülerde bulunur. Kadınlarda testosteron adrenal bezler ve yumurtalıklar tarafından üretilir ve hafıza, kalp, kas ve kemik gelişimi ve libido işleyişinde rol oynar.
Bir erkeklik hormonu olarak testosteron
Ergenlik periyodunda testosteron, saç gelişimi, erkek cinsel organ ve kaslarının gelişimi, libido, ses tonunda değişiklik vb. üzere belli erkek özelliklerinin ortaya çıkmasına müsaade verir. Ek olarak, cinsel seviyede bu hormon, spermatozoanın olgunlaşması için gereklidir. Ayrıyeten kemikleri güçlendirir ve kas kütlesinde bir artış sağlar.
Testosteron üretimi fetal hayatta gerçekleşir, daha sonra doğumda durur ve ergenlikte tekrar başlar. Androjenik bir hormondur, yani genital organların gelişimi, tüylülük ve hatta sesin ergenlik devrine kadar değişmesi üzere erkek fizikî özelliklerinin gelişiminin kökeninde olan hormondur.
Cinsel seviyede, testosteron spermatogenezde, yani spermin olgunlaşmasında çok kıymetli bir rol oynar. Fakat tıpkı vakitte erkeklerde ve daha az ölçüde kadınlarda bir libido hormonudur.
Testosteron ruh halini tesirler ve gerilime verilen yansıyı azaltır. Toplumsal rekabet ve baskınlık davranışları ile alakalıdır. Yaşla birlikte daha düşük testosteron üretimi ile erkekler bu nedenle daha pasif olma eğilimindedir.
Testosteronun ayrıyeten kemik ve kas gelişimini dayanaklar ve protein üretimini uyarır. Birebir vakitte testosteron, idman sonrası toparlanma mühletini azaltma tesirine sahip olan kan hücrelerinin (hematopoez) üretimini uyarır.
Erkeklerde testosteron seviyeleri
Erkekler yaşlandıkça, testosteron düzeyleri bilhassa 40 yaşından sonra giderek azalır. Testosteron düzeyleri yaşa nazaran aşağıdaki üzere değişir:
1 ila 10 yaş ortası: Düzeyler 0,7 nmol/L’den azdır.
10 ila 20 yaş ortası: Olağan bir hormon düzeyi 1,7 ila 17,5 nmol/L ortasındadır.
20 ila 45 yaş ortası: Oran 10 ila 30 nmol/L ortasındadır.
40 ila 60 yaş ortası: Oran düşmeye başlar. 7 ile 28 nmol/L arasındadır
60 ila 75 yaş ortası: Pahalar 3,5 ile 17,5 nmol/L ortasındadır.
75 yaş ve sonrası: Düzeyler düşerek 0,4 ile 9 nmol/l ortasındaki sayılara ulaşır.
Yıllar geçtikçe erkeklerde testosteron üretimi azalır. Bununla birlikte, farklı süreçlerde de bir düşüş gözlemlenir. Beyin yanlışsız iletileri iletse de testisler çok az hormon üretir yahut hiç üretmez. Bu birincil hipogonadizmdir. Beynin testosteron üretim sinyallerinin gönderilmesini çerçeveleyen alanının düzgün çalışmaması ise ikincil hipogonadizmdir.
Testosteron düşüklüğünün 7 belirtisi
Düşük testosteron düzeyleri, çeşitli belirtilerle kendisini gösterebilir. İşte en yaygın belirtiler:
Libidoda azalma
Düşük libido, düşük testosteron düzeyleri yaşayan insanların en yaygın şikayetlerinden biridir.
Yorgunluk
Açıklanamayan yorgunluk, erkeklik hormonu dengesizliğinin bir işaretidir.
Zihinsel bozukluklar
Düşük testosteron düzeyleri, hatırlama yahut konsantre olma zorluğuna yol açabilir.
Kas küçülmesi
Testosteron kas kütlesinde değerli bir rol oynar. Bu nedenle, bir hormon bozukluğunun birinci belirtilerinden biri yağsız kas kütlesindeki azalmadır.
Fiziksel güç kaybı
Düşük testosteronlu şahıslar ayrıyeten daha az güç ve dayanıklılıktan şikayet ederler.
Depresyon yahut anksiyete
Yüksek bir depresyon yahut anksiyete seviyesi, düşük testosteron düzeylerinden kaynaklanabilir.
Çocuk sahibi olmada zorluklar
Testosteronu artırmak için ipuçları
Çoğu sportmen, performanslarını güzelleştirmek ve kas büyümelerini artırmak için testosteron düzeylerini yükseltmeye çalışır. Testosteron kas kazanımını ve kas performansını tesirler. Bunun haricinde birçok farklı fonksiyonu olan testosteron düzeyinizi doğal olarak yükseltmek için bu ipuçlarını deneyebilirsiniz.
Yağ kaybı
Ne kadar fazla beden yağınız ve fazla kilonuz varsa, testosteron seviyeleriniz o kadar düşük olacaktır. Yağ kaybetmek için şekeri, meyve sularını, rafine şekerleri ve şekerli içecekleri diyetinizden çıkarın. Şeker tüketimi günde 25 gramı geçmemelidir. Ayrıyeten işlenmiş besinlerden kaçının. Metabolizma ve doğal testosteron için gerekli olan zerzevatları ve yeterli yağları tercih edin.
Kuvvet idmanı yapın
Kuvvet idmanları, kas liflerine ziyan vererek kas oluşumunu uyarır. Beden kas uygunlaşması sürecinde hasarlı kasları onarır. Ağır antrenmanlar yapmak, testosteron düzeylerini yükseltmeye de yardımcı olur. Araştırmalar, çömelme üzere çok eklemli hareketlerin doğal testosteron düzeylerini artırdığını göstermektedir.
Çinko alımınızı arttırın
6 hafta boyunca çinko açısından varlıklı besinler tüketmek, testosteron düzeyinizi artırmanıza yardımcı olacaktır. Çinko, testosteronu östrojene dönüştüren aromataz enziminin tesirini pürüzler. Karaciğerde, dana eti üzere kırmızı ette, susam, mantar, ıspanak, brokoli ve yer fıstığında bulunur.
Yeterince protein tüketin
Protein tüketimi testosteron düzeylerini artırır. Araştırmalar, protein açısından yüksek ve karbonhidratlardan düşük bir diyetin karaciğer, böbrekler ve testosteron düzeyleri üzerinde olumlu bir tesiri olduğunu göstermektedir. Diyetinize süt, yumurta, yağsız kırmızı et, tavuk ve balık üzere hayvansal proteinler ekleyin.
Alkolden uzak durun
Orta seviyede alkol tüketimi dahi testosteron seviyelerini değerli ölçüde düşürür. Alkolün neden olduğu iltihaplanma hormonal üretimi bozar.
İyi yağlar tüketin
Özellikle zeytinyağı, fındık, avokado üzere bitkisel ve çiğ çoklu doymamış yağların tüketimine ihtimam gösterin. Kilo ve testosteronu etkileyen şekerler ve doymuş yağların bilakis, çokul doymamış yağlar kas inşa etmek için gereklidir. Birtakım yağlar bedendeki kolesterolün testosterona dönüşme sürecinde yer alırlar. Bu süreç çok karmaşıktır ve şekerlerden başlayarak çeşitli kimyasal ve metabolik evrelerden geçerek testosterona dönüşür. Bütün yumurtalar üzere kolesterol kaynakları, testosteronun öncüleridir. Düzgün yağları tüketmek, testosteronu doğal olarak artırmanın yeterli bir yoludur.
Uyku kalitenizi artırın
Uyku yalnızca güzelleşmeyi desteklemekle kalmaz, birebir vakitte büyüme hormonu ve testosteron üzere kas inşa etmek için gerekli olan hormonların korunmasına da yardımcı olur. Güzel dinlendiğinizde daha fazla güce ve tıpkı vakitte daha yüksek bir testosteron seviyesine sahip olursunuz.