ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, NATO‘daki temaslarından sonra düzenlenen basın toplantısında İran ile nükleer mutabakata ABD’nin dönmesi konusunda yürütülen müzakerelere ait soruyu yanıtladı.
Müzakereler sonucunda ortaya çıkan sonuncu metne İran’ın karşılığını incelediklerini aktaran Blinken, Tahran idaresinin mutabakat dışı talepleri bulunduğunu söz etti.
Blinken, “Son haftalarda birtakım boşlukları doldurmuştuk. İran, Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı ile bağlantısız kimi taleplerinden uzaklaşmıştı. Fakat son karşılıkları bizi geriletiyor. Son kurallarımızı karşılamayan bir muahedeye varacak değiliz” dedi.
Ne olmuştu?
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir muahede imzalanmıştı.
Washington, eski Lider Donald Trump periyodunda, 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilerek İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve tekrar yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler, 8 Ağustos’ta sona ererken, müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak mutabakat metni sonrasında taraflar son muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde kesin yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini, 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin karşılığını beklediklerini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 24 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, İran ile nükleer mutabakata ait taslak metne yönelik AB aracılığı ile İran’ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Lakin Bakanlık, ABD’nin cevabının içeriği konusunda rastgele bir ayrıntı paylaşmamıştı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 2 Eylül’de yaptığı yazılı açıklamada, taslak muahede metnine ABD’nin verdiği cevabın Tahran tarafından çeşitli seviyelerde incelendiğini ve hazırlanan karşılığın müzakerelerin koordinatörüne gönderildiğini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel de bahisle ilgili yazılı açıklamasında, “İran’ın karşılığını aldığımızı teyit edebiliriz. Bunu inceliyoruz, cevap vereceğiz fakat ne yazık ki yapan değil.” değerlendirmesinde bulunmuştu.