Bağışıklık sistemi, bedenin virüsler ve bakteriler üzere patojenlerin taarruzlarına karşı kendini savunmasını sağlayan karmaşık bir hücre, doku, organ, yapı ve biyolojik süreç ağıdır.
Bağışıklık sistemi, bedenin bir kesimi olan ve birlikte savunma sistemini oluşturan organlar, hücreler ve moleküller kümesidir. Bu savunma sistemi çok tesirlidir ve hastalık yapan mikroorganizmalar ve cansız unsurların (toz, polen, yabancı maddeler) saldırganlığına karşı ve ayrıyeten ziyanlı hale gelen kendi hücrelerine (örneğin hücre tümörleri) karşı bir kalkan oluşturur.
Bağışıklık türleri
Bağışıklık reaksiyonu doğuştan olabilir, yani sizinle izimle doğar ve yabancı hususların, salgıların (gözyaşı, mukus, tükürük) girişine mani teşkil eden deri ve mukoza zarları üzere bedeni savunmak için fizikî pürüzler kullanır.
Doğuştan gelen bağışıklığın haricinde edinilmiş bağışıklık da vardır. Bu, doğumdan sonra gelişen ve yıllar içinde güçlenen, yabancı bir mikroorganizma yahut hususla her yeni müsabakada kazanılan, bedenin buna cevap olarak uyarlanmış savunma molekülleri ürettiği bağışıklıktır.
Vücudumuz makul bir yabancı hususa karşı savunma molekülleri geliştirdikten sonra, bu savunmaları onunla sonraki her müsabakasında kullanma yeteneğine sahiptir, yani bir hafızası vardır.
Özellikle gerilim, sigara, antibiyotikler, mevsimsel değişiklikler, soğuk havalar, çok güneşe maruz kalma ve hepsinden değerlisi yanlış bir ömür usulü nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflayabilir. Fizikî aktivitenin olmaması, sıhhatsiz beslenme, temel olarak doymuş yağlardan güçlü besinlerin tüketimi, rafine besin aluımı ve meyve ve sebzelerin yokluğunda da bağışıklık savunması çöker.
Düşük bağışıklık savunmasına sahip olunduğunda, hem fizikî hem de zihinsel olarak daima yorgun hissedilir, halsiz ve depresif durumlar ortaya çıkar, saç dökülmesi görülür, konsantre olmak çok zordur ve tipik grip durumlarına mahsus semptomlar ortaya çıkar.
Bağışıklık sistemini güçlendirmek için nasıl beslenilmeli?
Bağışıklık sistemi, çeşitli organ ve hücrelerden ve dolaşan moleküllerden oluşan bir sistemdir. Başka tüm organ ve dokularda olduğu üzere bağışıklık sistemi de hastalanabilir ve bu nedenle onu sağlıklı tutmak gerekir.
Bu nedenle bağışıklık sıhhatini korumak için yapılacak birinci şey, yanlış beslenme de dahil olmak üzere berbat alışkanlıklardan kaçınarak sağlıklı bir stil benimsemektir.
Sağlığımız yeme biçimimizle yakından kontaklı olduğundan ve bağışıklık sistemimizin büyük bir kısmı bağırsakta yer aldığından, beslenme bağışıklık sistemini desteklemede çok kıymetli bir rol oynar.
Bbağışıklık sisteminin sıhhatini artırmak için kimi yiyecek kategorilerini sofranızdan kaldırmanız gerekebilir. Meyve ve sebzeler, hücrelerin işleyişi ve bilhassa bağışıklık sisteminin hücreleri için temel olan moleküller olan vitamin ve mineral kaynağı oldukları için vazgeçilmezdir. Ayrıyeten, hücresel yaşlanmaya karşı koyan ve bağışıklık sisteminin bir kesimi olan bağırsak bakteri florasını besleyen lifler ve antioksidanlar açısından da zengindirler.
Kuruyemişler ve yağlı tohumlar birçok hastalığın altında yatan bir sistem olan iltihaplanmaya karşı koyan omega 3 yağları üzere uygun yağ kaynaklarıdır.
Vücudun hiçbir vakit protein yetersizliği çekmemesi de kıymetlidir. Proteinler balık, bakliyat ve etlerden elde edilebilen, bedenin yapı yalzemesi kaynaklarıdır.
Bağışıklık sistemini güçlendirmek için 10 doğal ilaç
Bağışıklık sistemini harekete geçiren ve destekleyen âlâ ölçülerde besin içeren besinler ve davranışlar vardır.
1. C vitamini
Bağışıklık denince akla birinci gelen şey C vitamini oluyor. Askorbik asit olarak da isimlendirilen C vitamini, güçlü bir antioksidan özelliklere sahiptir ve bedenin kendini daha tesirli bir halde savunmasına yardımcı olur. C vitamininin bağışıklık sistemi üzerindeki çalışma düzeneği hayli karmaşıktır. Bu vitamin antioksidan gücünün yanı sıra fagositler, doğal öldürücü hücreler ve T lenfositler üzere bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivitesini artırır.
C vitamini yüklü olarak taze meyve ve sebzelerde, bilhassa kivi, biber, narenciye ve domateslerde bulunur. Kolay bozulur, çok uçucudur ve pişirme ile dağılır. Kâfi ölçüde almak için C vitamini açısından varlıklı yiyecekleri çok fazla süreçten geçirmeden, çiğ olarak tüketmeniz tavsiye edilir. Taze soyulmuş kivi, taze sıkılmış portakal, salatalarda domates vb. biçiminde C vitamini alımı desteklenebilir. C vitamini gereksinimi günde yaklaşık 75 mg’dır. Eksiklik durumunda, hiçbir vakit çeşitli ve hakikat bir diyetin yerine geçmemesi gereken özel desteklere başvurmak mümkündür.
2. Bal
Bağışıklık uyarıcı olarak çok ünlü bir öteki doğal ilaç da baldır. Bilhassa ham ballar iltihap önleyici, antibakteriyel ve antioksidan özelliklere sahiptir. Bağışıklık sistemini güçlendirme yeteneğine sahiptir. Son araştırmalara nazaran, bal farklı hücre tipleri üzerindeki sinerjik tesir sayesinde, bağışıklık sistemini uyararak enfeksiyonları önlemeye ve savaşmaya yardımcı olmaktadır.
3. A vitamini
A vitamini hücresel farklılaşma sürecinde değerli bir rol oynar ve bu nedenle sağlıklı ve gerçek gelişim, dokuların sıhhati ve güçlü bir bağışıklık sistemi için gereklidir.
Havuç, kayısı, kavun, karpuz, çilek, domates üzere turuncu, sarı ve kırmızı meyve ve sebzelerde karotenoidler halinde yahut yumurta, süt ve tereyağı üzere hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Çok hassastır ve pişirme sürecinde büyük ölçüde kaybolur. Günlük ihtiyaç yaklaşık 0,6-0,7 mg’dır, lakin emzirme devrinde gereksinim yaklaşık 1 mg’a yükselir.
4. D vitamini
D vitamini, bağışıklık sisteminin sıhhati ve işleyişi için gerekli olan yağda çözünen bir besindir. D vitamininin birden fazla güneşlenerek elde edilir. D vitamini eksikliği, üst teneffüs yolu enfeksiyonu riskinin artmasıyla bağlantılıdır. Bu vitamin bilhassa B ve T lenfositleri üzere bağışıklık sisteminin birtakım hücrelerinin reaksiyonunu düzenler.
Araştırmalara nazaran, D vitamini desteği bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve teneffüs yolu enfeksiyonlarına karşı korunmaya yardımcı olabilir. D vitamini desteği, eksikliği olan şahıslarda teneffüs yolu enfeksiyonu riskini değerli ölçüde azaltır.
5. Çinko
Çinko, doğuştan gelen bağışıklıktan sorumlu hücrelerin oluşumunda yer aldığı ve düzgün bir antioksidan tesire sahip olduğu için bağışıklık sistemini dayanaklar. Çinko eksikliği, bağışıklık sisteminin sağlıklı bir biçimde işleyişini pürüzler. Hakikat, sağlıklı ve çeşitli bir diyet çoklukla beden için gerekli olan çinko ölçüsünün alınmasını sağlar. Diyet kâfi olmadığında, özel desteklere başvurulabilir. Çinko yüklü olarak kakao, maya, yağlı tohumlar, baklagiller, balık, yumurta, süt, tahıllar ve ette bulunur.
6. Zerdeçal
Zerdeçalın birçok yararı ortasında iltihaplanmayı tedbire ve azaltma da vardır. Bu nedenle zerdeçal, bağışıklık sistemini güçlendirmek için öbür bir doğal ilaçtır. Bunu temel olarak antioksidan tesiri sayesinde ve termojenezi, yani beden tarafından ısı üretimi ve depolanmasını kolaylaştırarak yapar.
Yemeklerinizi tatlandırmak için baharat olarak, bitki çaylarında yahut ek olarak kullanılabilir. Fakat zerdeçalın etkin unsuru olan kurkumin düşük bir biyoyararlanıma sahiptir, emilimini arttırmak için karabiber yahut sıvı yağlar, süt, yoğurt üzere yağlı unsurlarla karıştırılması tavsiye edilir.
7. Tarçın
Tarçın, bağışıklık sistemini güçlü ve sağlıklı tutmaya yardımcı olan baharatlar ortasındadır. Zerdeçal üzere tarçın da termojenezi uyarır, yüzyıllar boyunca soğuk algınlığı, grip ve daha genel olarak teneffüs yollarını etkileyen hastalıkların önlenmesi ve tedavisi için düzgün bir doğal ilaç olarak kabul edilmiştir. Baharat olarak, bitki çaylarının hazırlanmasında yahut ek olarak alınabilir.
8. Ekinezya
Ekinezya, bağışıklık sisteminin doğal bir uyarıcısı olarak kabul edilir. Bilhassa soğuk algınlığı ve teneffüs yollarını etkileyen mevsimsel hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Bir bağışıklık uyarıcı olarak kullanımı çok eskidir ve araştırmalar tarafından da tesiri kanıtlanmıştır. Birtakım araştırmalara nazaran, bilhassa C vitamini içeriği ile soğuk algınlığı belirtilerinin daha süratli güzelleşmesine yardımcı olur.
9. Yağlı balıklar
Yağlı balıklar, iltihap önleyici ve hücre hami özelliklere sahip olan omega 3 yağları içerir. Sardalya, uskumru, somon ve hatta hamsilerde bulunur. Ayrıyeten balık, vüctta hasarlı dokuların tamiratı için kullanılan uygun bir protein kaynağıdır.
10. Probiyotikler
Bağırsak florasında çok sayıda ve çeşitli düzgün bakteriler yaşar. Bu bakteriler yalnızca besinlerin metabolizmasını değil, tıpkı vakitte bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivitesini de tesirler. Probiyotikler olarak isimlendirilen bu bakteriler, yoğurt yahut kefir, lahana turşusu üzere fermente eserler yoluyla alınabilir. Doğal ki, tüm laktik fermentler, bağırsaklara hayati ve etkin bir biçimde ulaşma yeteneğine sahip değildir, bu nedenle, özel olarak formüle edilmiş besin desteklerinin kullanımı yoluyla tamamlamaya başvurulabilir.